Om de impact van methaan op het klimaat beter te kunnen berekenen, stellen wetenschappers uit Oxford een alternatief voor GWP100 voor, om kortlevende broeikasgassen te meten; een metriek die eenvoudigweg “GWP*” wordt genoemd. In plaats van de uitstoot van een methaanpuls te vergelijken met de uitstoot van een even grote kooldioxidepuls, stellen de toonaangevende klimaatwetenschappers Myles Allen, Michelle Cain, John Lynch, Dave Frame en andere onderzoeksteams, een betrouwbaardere aanpak voor waarbij rekening wordt gehouden met de verschillen in hoe kortlevende klimaat verontreinigende stoffen en langlevende klimaat verontreinigende stoffen de atmosfeer daadwerkelijk opwarmen.
De wetenschappers pleiten er namelijk voor, de verandering in de tijd van de emissiesnelheid te meten – dat wil zeggen, hoeveel meer of minder er in de loop van de tijd wordt uitgestoten – in plaats van een puls methaan te vergelijken met een enkele puls kooldioxide-uitstoot. Volgens de richtlijnen van de GWP*-norm zou men een nauwkeuriger inzicht kunnen krijgen in het werkelijke opwarmingseffect van het toevoegen van een koe aan de veestapel (en dus een toename van methaan), of in het klimaateffect van het gebruik van toevoegingsmiddelen voor diervoeding om bijvoorbeeld de darmfermentatie te verminderen.
Hun conclusies zijn verbluffend. Aan de hand van GWP* laat bovenstaande reeks grafieken zien wat er gebeurt wanneer de uitstoot van kooldioxide en methaan, respectievelijk: 1) stijgt; 2) constant blijft; en 3) daalt.
Opwarming methaan vergeleken met CO2
Bron: https://www.nature.com/articles/s41612-019-0086-4
De linker tabel laat zien hoe toenemende emissies van kooldioxide versus methaan beide de opwarming doen toenemen. In het geval van kooldioxide gebeurt dit veel sneller, eenvoudigweg omdat we er in de loop der tijd een steeds grotere voorraad van aanleggen. De uitstoot van kooldioxide van vandaag wordt opgeteld bij die van gisteren en de dag daarvoor, en de dag daarvoor, en de dag daarvoor, tot in het oneindige. Met andere woorden, het voorraadgas CO2 stapelt zich op en leidt tot een exponentiële toename van de opwarming.
Voor methaan is het een ander verhaal. Wanneer methaan toeneemt, volgt de opwarming op een lineaire manier. Hoewel de opwarming toeneemt wanneer extra methaan wordt uitgestoten, gebeurt dit met de snelheid van de uitstoot, omdat het methaan van vroeger allang verdwenen is, omdat het gerecycleerd is. De opwarming is afkomstig van het nieuwe, extra methaan in de lucht.
De middelste tabel toont een scenario waarin de uitstoot van beide gassen constant blijft, maar alleen kooldioxide tot een toenemende opwarming leidt, terwijl de opwarming via methaan neutraal is. Dit komt doordat methaan in hetzelfde tempo wordt vernietigd als het wordt uitgestoten. Er is dus geen extra opwarming.
Anderzijds blijft de opwarming van kooldioxide toenemen, omdat het aan de atmosfeer wordt toegevoegd zonder dat de eerdere kooldioxide wordt vastgelegd of vernietigd. Nogmaals, die CO2 wordt toegevoegd aan de atmosferische CO2-concentratie.
In de rechter tabel tenslotte wordt de uitstoot van beide gassen tot nul gereduceerd. De opwarming van kooldioxide blijft toenemen, want ook al wordt er steeds minder toegevoegd, wat er vrijkomt in de atmosfeer zal zich bij de atmosferische voorraad voegen en verder opwarmen. Uiteindelijk vlakt de opwarming af, maar zonder CO2-verwijdering is dat het beste waar we op kunnen hopen. Methaan daarentegen zorgt onmiddellijk voor een afkoelend effect. Dat is te danken aan het feit dat methaan een stromingsgas is en dat het, wanneer het wordt uitgestoten, ook wordt vernietigd. Dus, minder methaan in de atmosfeer betekent dat er meer wordt vernietigd dan er wordt uitgestoten. In dit methaanreductiescenario wordt koolstof actief aan de atmosfeer onttrokken, wat leidt tot een negatieve opwarming, of beter gezegd “afkoeling”.
Bovendien blijven planten kooldioxide nodig hebben, en zullen zij op natuurlijke wijze putten uit het overschot aan kooldioxide van andere activiteiten als methaan niet genoeg oplevert. Terwijl we worstelen met de vraag hoe we onze nationale en zelfs mondiale voetafdruk kunnen verkleinen, kan methaan helpen de opwarming van de aarde op afstand te houden, op voorwaarde dat we erin slagen de uitstoot te verminderen.
GWP* en methaan van vee
Mitloehner heeft goede hoop dat we, althans wat vee betreft, het opwarmende effect ervan kunnen verminderen en zelfs ombuigen naar koeling. GWP* kan ons beter informeren over onze vooruitgang en ons helpen daar te komen.
Sinds 2015 hebben Californische zuivelfabrieken de uitstoot van methaan uit mest met 25 procent verminderd. Technologieën zoals vergisters brengen de Staat al op meer dan de helft van het doel om de methaanuitstoot in 2030 met 40 procent te verminderen. Melkveehouders hebben ook hun kooldioxide-uitstoot teruggedrongen door gebruik te maken van zonne-energie, LED-verlichting en elektrificatie van het mengen van voer en het pompen van water. Dit resultaat is te danken aan de samenwerking tussen boeren, regelgevende instanties en onderzoekers om een probleem op te lossen. Daardoor zijn Californische zuivelfabrieken op weg naar klimaatneutraliteit. En dat moeten we in de toekomst nog meer gaan doen, vindt Mitloehner.
“De staat stimuleert het gebruik van anaerobe vergisters, die eigenlijk een kap vormen over de lagune waar de mest wordt opgeslagen,” zegt hij. “Het biogas dat dan wordt opgevangen, wordt omgezet in brandstoffen zoals hernieuwbaar aardgas, RNG. En dat RNG wordt dan gebruikt als brandstof voor wagenparken, zoals semi-vrachtwagens. Dus dat is een dubbeldoel, want enerzijds verminder je de uitstoot van een mestopslag en anderzijds zet je de resulterende gassen om in brandstof die de dieseluitstoot vermindert en vervangt door een veel schonere uitstoot van gas”.
Toch is de methaanconcentratie in de atmosfeer sinds het begin van de jaren 2000 toegenomen, grotendeels als gevolg van de productie van fossiele brandstoffen, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Het spreekt voor zich dat we hernieuwbare energiebronnen moeten vinden en omarmen en minder moeten verspillen.
Een voorbehoud met betrekking tot methaan en het klimaat
Hoewel beperking van de methaanuitstoot het probleem van de opwarming zou kunnen verlichten en zelfs tot afkoeling zou kunnen leiden, zou dit slechts een kortstondige verlichting betekenen als we de uitstoot van kooldioxide niet verminderen. Omdat kooldioxide een voorraadgas is dat zich blijft ophopen en de atmosfeer verder opwarmt, zal de ophoping van kooldioxide uiteindelijk het voordeel van een vermindering van de methaanuitstoot tenietdoen. We moeten onze kooldioxide-uitstoot agressief verminderen door ons te concentreren op onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, die verreweg de grootste bijdrage leveren aan de opwarming van de aarde. Andere initiatieven – zoals het aanplanten van bomen – schieten gewoonweg tekort om ons te brengen waar we moeten zijn.
Desalniettemin is het verminderen van de methaanuitstoot een belangrijke kans die we op korte termijn moeten aangrijpen, omdat we zo tijd winnen om de CO2-uitstoot verder te verminderen.
Bewustwording
We moeten ons allemaal bewust zijn van, en respect hebben voor elkaar en voor onze planeet. Maar als we ooit hopen de opwarming van de aarde te veranderen, moeten we volgens Mitloehner de feiten begrijpen en samenwerken om echte en blijvende oplossingen te vinden.
Niet alleen is het eten van vlees en zuivelproducten niet een belangrijke oorzaak van het probleem. Het zou wel eens een deel van de oplossing kunnen zijn.
“Wat ik het meest opwindend vind, aan het verminderen van emissie van – laten we zeggen – vee, is dat we actief koolstof uit de atmosfeer halen. Dat is bijna alsof je atmosferische CO2 in de grond zou opslaan,” zegt Mitloehner. “Kan het gedaan worden? Het kan, en het is al gedaan.”
Het FDF-bestuur
23 augustus 2021