Sinds begin september teistert het Blauwtongvirus type 3, de Nederlandse schapen- en rundveehouderij. Het dierenleed is voor de betrokken veehouders en hun dierenartsen, niet om aan te zien. Blauwtongvirus type 3 is een virus dat wordt overgebracht door knutten, waarvoor in de EU geen vaccin beschikbaar is en wat tot september 2023, slechts voorkwam in Italië. Over hoe het virus behalve in Italië, alleen in Nederland kon opduiken – terwijl alle tussen- en omliggende landen ongemoeid werden gelaten – hebben de experts tot nu toe geen verklaring.
Tip
Eind vorige week kreeg ik een tip over de vermoedelijke insleep van deze Blauwtongvariant naar Nederland. Naar aanleiding van die tip, heb ik met de hulp van twee collega’s, onderzoek gedaan. We hebben allereerst rapporten en een analyse gelezen en ik heb webinars gevolgd over de verspreiding en de omstandigheden die nodig zijn voor de knut om in te (over)leven. De knut floreert in warme, vochtige omstandigheden in organisch materiaal. De knut heeft een levenscyclus van tussen de 14 en 21 dagen en kan op de wind meer dan 300 km overbruggen.
De eerste Blauwtonggevallen werden 2 september gemeld te Wijdemeren en Stichtse Vecht.
Deskundigen
Daarna heb ik telefonisch contact opgenomen met een Italiaanse collega uit mijn EMB-netwerk die mijn vragen heeft neergelegd bij Italiaanse doctoren en dierenartsen die o.a. werkzaam zijn bij het farmaceutische bedrijf dat de Blauwtongvaccins in Italië maakt – in Italië is voor 2 Blauwtongvirustypes een deels verplicht, deels vrijwillig ent programma, omdat Italië nooit vrij is van Blauwtongvirussen. Blauwtong type 3 komt al sinds 2017 voor in Italië. Al binnen twee dagen had ik de antwoorden van deskundigen.
Transportroutes
Vervolgens zijn we wegen- en spoorwegroutes uit gaan zoeken voor het vrachtvervoer vanuit Italië. We hebben daarna gekeken naar de samenstelling van het aangevoerde materiaal – wat in ieder geval deels moest bestaat uit organisch materiaal, als ook uit ander materiaal dat ideale omstandigheden oplevert voor de knut om in te overleven.
Conclusie
Al deze puzzelstukjes leiden naar de volgende conclusie: het Blauwtongvirus type 3, dat we tot en met augustus alleen in Italië aantroffen en vanaf september ook in Nederland en nergens anders in de EU is aangetroffen lijkt meegereisd met de treinwagons vol huishoudelijk afval uit Rome, die wekelijks worden afgeleverd bij afvalverwerker AEB te Amsterdam.
Waarom denken we dat:
Uit een milieuanalyse blijkt dat het huisvuil uit Rome, bestaat voor 36% uit GFT – organisch materiaal. Het huisvuil bestaat daarnaast ook voor ruim 20% uit papier en karton dat voor ideale omstandigheden zorgt voor de knut om in te overleven tijdens de reis van Rome tot aan Amsterdam. De treinen met 16 wagons, die wekelijks 900 ton Italiaans huisvuil rechtstreeks van Rome tot op het terrein van afvalverwerker AEB te Amsterdam afleveren – dat daarvoor een eigen spooraansluiting op het terrein heeft aangelegd – volgen een route, dat dwars door het gebied met de eerste gevallen van dit Blauwtongvirus in Nederland loopt: Wijdemeren en Stichtse Vecht.
Het rechtstreekse treinvervoer van Rome naar Amsterdam verklaart waarom dit type Blauwtong alleen in Nederland en Italië voorkomt.
Ik durf te beweren, gezien de uitkomsten van ons uitgevoerde onderzoek, dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid het vervoer van huisvuil uit Rome naar Nederland de oorsprong is van het Blauwtongvirus in Nederland.
Milieu analyse
Toen een half jaar geleden door de gemeente Amsterdam en staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat werd besloten dat AEB Amsterdam, 900 ton huisvuil per week uit Rome mocht verbranden, is er door CE Delft een Milieu analyse opgesteld. Een analyse waarin met geen woord wordt gesproken over de gevaren van verspreiding van (onbehandelbare) dierziekten via insecten. Terwijl dit onbehandelbare type Blauwtong al sinds 2017 (!) in Italië heerst en al langere tijd ook is aangetroffen in de regio Rome!
Onderzoeksteam muggen
Dat huisvuil en muggen een combinatie zijn van één op één, had meegenomen moeten worden door de overheden bij het beoordelen van de vergunningsaanvraag. Al in 2019 werd 10 miljoen euro subsidie beschikbaar gesteld aan het One Health PACT onderzoek naar muggen en de overdracht van virussen. Het onderzoeksteam onder leiding van Marion Koopmans, waarschuwt al jaren voor het gevaar van ziekteverspreiding via muggen zoals de knut. Entomoloog Sander Koenraadt zei in 2022 tegen EenVandaag dat de mug het “meest dodelijke dier op aarde” is. Dat in de opdracht voor een milieu analyse hier totaal geen rekening mee is gehouden, is onvoorstelbaar onzorgvuldig!
Motie
Toevallig kreeg ik op dezelfde dag als de tip binnenkwam, van Wybren van Haga (Belang van Nederland) de gelegenheid een motie aan te leveren. Dat is de motie Van Haga geworden over een onderzoek naar de herkomst van de Blauwtongvariant die nu in Nederland voorkomt. Deze motie is op 17 oktober aangenomen door de Tweede Kamer (de PvdD stemde tegen!).
Kamerleden aan zet!
Ik roep, gezien de urgentie, alle Kamerleden die op 17 oktober ingestemd hebben met de Blauwtongmotie op, om met spoed een Kamerdebat aan te vragen over de verdenking dat Blauwtongvirus overbrengende knutten, worden meegevoerd in het huisafval uit Rome.
Ik roep de Kamerleden ook op, om per direct opdracht te geven aan de NVWA, om monsters te nemen uit het huisafval uit Rome en vangvallen op te hangen op het terrein van AEB Amsterdam en verder al het mogelijke te doen om deze verdenking te onderzoeken omdat deze zéér plausibel is!
Insleep beëindigen
Wanneer duidelijk is dat inderdaad het huisvuil uit Rome, de drager is van de knutten die het Blauwtongvirus type 3 overgebracht hebben, moeten – met spoed – maatregelen genomen worden die per direct de insleep van besmette knutten beëindigen én moeten er maatregelen genomen worden om de instroom van organisch materiaal uit met Blauwtong besmette gebieden permanent te controleren en nog liever: te beëindigen!
Schadeloosstelling
Ook moeten de overheden die verantwoordelijk zijn voor het verlenen van de vergunning waarmee ze op ondoordachte en onverantwoordelijke wijze een besluit hebben genomen, zo snel mogelijk alle gedupeerden schadeloos stellen.
Voor alle door het Blauwtongvirus gedupeerde veehouders, lijkt het verstandig om een dossier aan te leggen waarin wordt opgenomen waar ze verliezen en schade hebben opgelopen ten gevolge van dit virus (sterfte, productieverlies, medicijngebruik, kosten dierenarts, extra arbeid). Laat ook je dierenarts een verklaring tekenen dat er Blauwtong is (geweest) en dat je schade daaraan te herleiden is. Wanneer er dan in de (nabije) toekomst eventueel procedures volgen, is het gemakkelijker te achterhalen hoe alles bij je gelopen is.
Onrecht
De veehouderij heeft door de insleep van het Blauwtongvirus type 3, te maken met een onbehandelbare dierziekte die onbeschrijfelijk veel dierenleed veroorzaakt, naast alle financiële en emotionele schade die bij schapenhouders en betrokkenen is ontstaan.
De overheid heeft, wanneer het huisvuil uit Rome inderdaad de bron is van de insleep, onrechtmatig en onzorgvuldig gehandeld en schade berokkent aan alle betrokken schapen- en rundveehouders in Nederland. Haast is geboden bij het onderzoek naar deze aanwijzing nu het weer omslaat, wat het aantonen van de bron kan bemoeilijken, waardoor we volgend voorjaar opnieuw een golf van slachtoffers door het Blauwtongvirus type 3 te vrezen hebben.
Sieta van Keimpema
Nr. 3 Lijst 18 – Belang van Nederland (BVNL)
Het FDF-Bestuur
21 oktober 2023