De pakweg 17.000 landbouwbedrijven die gebruik maken van derogatie zijn maandag 5 september 2022 meer dan onaangenaam verrast met de boodschap van het ministerie van LNV dat de derogatie in 2026 voorbij is. Dit besluit betekent voor veel landbouwbedrijven de doodsteek en is onacceptabel!
Tegenspraak
Terwijl dit Kabinet beweert dat ze kringlooplandbouw willen realiseren met evenwichtsbemesting, het bevorderen van de bodemvruchtbaarheid en van organische stof in de bodem, staat deze derogatie daar haaks op.
Hogere mestgift gerechtvaardigd
De Nederlandse bodemvruchtbaarheid en klimatologische omstandigheden, rechtvaardigen een hogere mestgift dan 170 kg per hectare: daarmee voorkomen we roofbouw op de bodem (evenwichtsbemesting). Ons lange groeiseizoen en hoge opbrengsten per hectare leveren de sector en de maatschappij zowel kwalitatief als kwantitatief, hoogstaande landbouwproducten op, terwijl het opbrengend vermogen van de bodem op peil blijft.
Waterkwaliteit
Over de Nederlandse waterkwaliteit is absoluut niet gezegd dat de landbouwsector verantwoordelijk is voor het gebrek aan verbetering de waterkwaliteit, aangezien Nederland de bronnen van vervuiling niet in beeld heeft, terwijl ons Nederlandse waterzuiveringssysteem de aanvoer van rioolwater absoluut en al decennialang niet aankan. Daardoor wordt structureel een fors percentage humane poep en pies ongezuiverd op het oppervlaktewater wordt geloosd. De Nederlandse overheid weigert om de bronnen van vervuiling op te zoeken zoals dat in Vlaanderen wel het geval is: stroomopwaarts monstert men het water tot men bij de vervuiler is.
Crisis
We zitten inmiddels (naast een stikstof-, energie-, koopkracht- en asielcrisis) in een crisis over de voedselzekerheid: steeds minder grond is geschikt of beschikbaar als landbouwgrond. Droogte en klimaatverandering zorgen wereldwijd voor veel lagere opbrengsten, schaarste aan voedsel en sterk stijgende voedselprijzen. Dat de Haagse en Brusselse ambtenaren juist nu beperkingen gaan opleggen aan de Nederlandse landbouw door de derogatie af te nemen, is onbegrijpelijk.
Kunstmest versus klimaatdoelen
Om te voorkomen dat de gewasopbrengsten per hectare zullen afnemen, kan het verlies aan organische mest door de nieuwe derogatie, worden aangevuld met kunstmest. Kunstmest is echter meer uitspoeling gevoelig en heeft een grotere ecologische voetafdruk: voor de productie van kunstmest is heel veel gas nodig. Terwijl de verplichte mestafvoer naar mestverwerkers zal leiden tot meer verkeersbewegingen en uitstoot van NOx, naast een extreme kostenverhoging voor de landbouwbedrijven. Door de afschaffing van de derogatie raakt Nederland dus verder verwijderd van de klimaatdoelen waaraan het zich heeft geconformeerd.
Over groene kunstmestvervangers wordt al jaren gepraat in Brussel, zonder positief resultaat.
Wetgeving
En om te voorkomen dat boeren door het verlies van de derogatie in 2026 en het verlies aan inkomsten daardoor, andere – beter renderende – gewassen op hun grond gaan verbouwen dan gras, wil LNV hen de pas afsnijden door nieuwe wetgeving te ontwikkelen waardoor boeren wel de nadelen van derogatie ondervinden – zoals de verplichting om gras te telen op 80% van hun gronden – maar niet kunnen kiezen voor eventuele voordelen van vrije gewaskeuze door het verlies van de derogatie. Van compensatie zal – vanaf de afbouw van derogatie – al geen sprake zijn.de daarvoor beschikbare fondsen zijn een lachertje.
Toekomstperspectief
Van toekomstperspectief – een term waar de minister van LNV maar geen invulling aan kon geven – is binnen de gepresenteerde derogatie, geen sprake. Vermeerderd met de opgaves die de boeren óók op hun bord krijgen (over de stikstofproblematiek, Kader Richtlijn Water of grondgebondenheid) eist dit Kabinet het onmogelijke van de Nederlandse boeren.
Het is meer dan duidelijk dat het ingezette beleid niets te maken heeft met de verbetering van de waterkwaliteit, natuurverbetering of het halen van klimaatdoelen, maar als doelstelling heeft om zo snel mogelijk de boeren uit het landschap te maaien.
Carola Schouten – die de tijdelijk opvolger van de maandag opgestapte Staghouwer is – heeft die route in 2017 ingezet door aan van alles prioriteit te geven, behalve aan de landbouwsector. Carola Schouten had al in Rutte III de derogatie moeten regelen en traineerde de uitvoering van de stikstofreductie voorstellen die het Landbouwcollectief uitwerkte eind 2019. De Nederlandse economie had al meer dan anderhalf jaar “van het stikstofslot” kunnen zijn.
Landje pik
Het Kabinet Rutte IV, zijn ministers en ambtenaren, plegen opzettelijk roofbouw op de agrarische sector, de bodemgesteldheid en de waterkwaliteit. Om hun agenda van landjepik een impuls te geven.
Voor ons is het duidelijk: dit broddelwerk is onacceptabel. De minister van LNV zal terug moeten naar Brussel tot een acceptabel en werkbare derogatie is uit onderhandeld.
Het FDF – Bestuur
06 september 2022