De Coalitie Vitale Varkenshouderij (CoViVa) wil vóór 2030 per varkenscategorie drie tot vijf stalconcepten ontwikkelen en introduceren, die gericht zijn op aanzienlijke emissiebeperkingen. In dat kader stelt CoViVa zich ten doel om in 2030 de methaanemissies vanuit de gehele varkenshouderijketen, jaarlijks met 1,3 miljoen ton CO2-eq te reduceren. Om dat te bereiken is een innovatieprogramma opgetuigd, gericht op het aanzienlijk verminderen van de uitstoot van ammoniak, broeikasgassen, geur- en fijnstof.
Wat heeft de varkenshouderij al gedaan?
- Krimp vanaf 1990 van de varkensstapel, met 2 miljoen varkens
- Vanaf begin jaren ’90 wordt de mest verplicht emissiearm uitgereden.
- Per 2013 zijn alle stallen van ‘blijvers’ verplicht emissiearm gemaakt.
- De uitstoot van broeikasgassen is in de varkenshouderij sinds 1990 met 43% gedaald en is de laatste jaren vrij stabiel.
- De varkenshouderij heeft sinds 1990 de ammoniakuitstoot met bijna 80 procent verminderd! (Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek – CBS) – zie onderstaande figuur 1.
Figuur 1: Ammoniakuitstoot in Nederland (totaal) en vanuit de varkenshouderij, in 1990 en 2019.
De urgentie om broeikasgasemissies verder te verlagen neemt toe
De klimaattransitie staat hoog op de politieke agenda. De varkenshouderijsector werkt op dit moment aan de klimaatdoelstellingen die zijn opgenomen in het Klimaatakkoord uit 2019.
De opgave voor landbouw en landgebruik is om 3.5 miljoen ton CO₂-eq te reduceren – zie figuur 2. (Met CO₂ of koolstofdioxide-equivalent wordt aangegeven hoeveel een broeikasgas bijdraagt aan de opwarming van de aarde).
Daarnaast heeft de varkenshouderijsector (POV CoViVa) de ambitie om 1 miljoen ton CO₂-eq extra te reduceren in 2030. Dit wordt gezien als een belangrijke eerste stap richting een klimaat neutrale varkensketen in 2050.
Wat betekenen de voornemens van CoViVa?
Wil men opnieuw innovatieprogramma’s optuigen? Hoe draagt dat bij aan het verdienmodel van de varkenshouders? De miljoenen euro’s subsidie die al eerder binnengehaald werden met reductie-programma’s zijn aantoonbaar vooral ten gunste geweest van de ´pluche-zitters´ en de programma’s die zij zo ontwikkelden en oplegden aan de varkenshouders.
Holland Varken
Al eerder werden programma’s uitgerold die gunstig uit moesten pakken voor de varkenshouders, zoals de aftrap, bijna zes jaar geleden, van ‘Holland Varken’
Holland Varken stoelt op drie pijlers. De basis is het normenkader dat nu nog geldt voor twee systemen: IKB Varken en IKB Nederland Varkens. Een garantie voor het verantwoord produceren van varkensvlees. De tweede pijler is het informatiesysteem in de vorm van een blockchain die het uitwisselen van informatie tussen alle schakels in de keten mogelijk maakt. Een betere samenwerking in de keten vormt de derde pijler onder Holland Varken.
POV voorzitter Linda Verriet benadrukte eerder, dat Holland Varken alleen aan de slag wil met eisen die relevant zijn voor de markt. ‘Specificaties waar de consument om vraagt.’ Ze wil voorkomen dat de overheid via Holland Varken de sector opzadelt met allerlei regels die geen enkele meerwaarde of meeropbrengst hebben.
“De komende jaren moeten we Holland Varken uitbouwen tot hét kwaliteitslabel voor Nederlands varkensvlees, nationaal en internationaal, tot een systeem dat de kosten in de keten reduceert en meer en betere afzetmarkten garandeert. ‘Een manier om tot een beter verdienmodel te komen, is een betere positionering van Nederlands varkensvlees in binnen- en buitenland”, vertelt de site. Om dit streven te realiseren, startte Holland Varken in 2018 met 4 miljoen euro subsidie vanuit de Europese Unie. Waar is al dit geld gebleven? Wat werd er tot heden gerealiseerd ter verbetering van het verdienmodel voor de Nederlandse varkenshouder? Een kwaliteitslabel/systeem dat de kosten reduceert? Was het geen noodzaak dat de afnemers meer zouden gaan betalen voor dit label? Zou dit label niet meer gaan opbrengen op afzetmarkten ?
Vóór aan varkenshouders wordt gevraagd om meer te gaan reduceren en daarin opnieuw te gaan investeren, moeten ze er zeker van kunnen zijn dat meer reductie, hén een aantrekkelijke vergoeding oplevert!
Tweede pijler: Blockchain en VION
Blockchain noemde COV-voorzitter Laurens Hoedemaker, een geweldig hulpmiddel. “Het stelt partijen in staat gericht informatie uit de keten te halen”.
Met deze blockchaintechnologie, biedt Holland Varken volgens POV en COV meer kansen voor boer en slachter. De boer kan per varken, hok en stal zien wat de invloed van genetica, voer en management is op de slachtresultaten. De slachter kan met informatie over de samenstelling van het voer, de Co2-voetafdruk per dier berekenen en actief communiceren. Wat dit gaat opbrengen aan een extra verdienmodel is tot heden volledig onbekend. Het klimaatdoel voor 2030 is -55% reductie (t.o.v. 1990). Dit komt overeen met het Europese doel (Fit for 55) en dit doel wordt vastgelegd in de Klimaatwet. De Nederlandse ambitie is -60% in 2030.
Waarom willen we inzetten op alle data delen – emissie reduceren – wanneer we niet van tevoren weten wat dit óns als producenten op gaat brengen? Of het voor de toekomst daadwerkelijk perspectief biedt en ruimte?
Eind mei wordt de nieuwe Eerste Kamer geïnstalleerd. Dat kan resulteren in hele andere uitkomsten, doelstellingen, opgaves én kansen. Daarom is het zaak nu rustig te blijven en eerst garanties te eisen. Keiharde garanties. Voor het verdienmodel van de varkenshouder. Precies waar FDF Team Varkens op inzet.
Het FDF-Bestuur
FDF Team Varkens
20 mei 2023